2025 ж. 25 шіл., жм, 12:48
Жасанды интеллект өміріміздің барлық салаларына нық қадаммен еніп
жатыр.
Қазір «Жасанды интеллект адамды алмастырмайды, жасанды интеллектіні қолдана
білетін адамдар оны қолданбайтындарды алмастырады» деген тұжырым аксиомаға
айналды.
Болашақ ұрпақтарымыз - оқушылар мен студенттер - бәсекеге қабілетті болуы үшін ЖИ құралдарының мүмкіндіктерін толық меңгеруі
қажет. Ал оларды бұл бағытта кім үйретеді? Әрине, әлеуметтік орта, отбасы және
ең бастысы - ұстаздар. Ал ұстаздардың өздерін де ЖИ-ді өмірде және
педагогикалық қызметте қалай тиімді қолдану керектігіне үйрету қажет.
Жасанды интеллектіні ойланбай, жүйесіз
пайдалану ұстаз бен оқушының интеллектуалды дамуына зиян тигізуі мүмкін. Бұл - сыни ойлау мен мәселе шешу дағдыларының төмендеуіне, ЖИ-ге шамадан тыс
тәуелділікке алып келеді. Егер ЖИ үнемі дайын жауап пен шешімді ұсынып отырса,
адамда өз бетімен ойлау, ақпаратты талдау, шешім табу дағдылары дамымай қалады.
Сонымен қатар, ЖИ өз шешімдерінің логикасын түсіндірмей тұжырым ұсынуы мүмкін.
Бұл адамға нәтиженің қалай алынғанын түсінуге кедергі келтіріп, аналитикалық
қабілетін тежейді. Кей кездері ЖИ шындықты бұрмалап, жалған, толық емес немесе
бұрыс ақпарат ұсынуы мүмкін.
Бұған қоса, ЖИ-ге шамадан тыс тәуелділік
адамның жады мен оқу қабілеттерін әлсіретеді, когнитивті функцияларын
төмендетеді, пәнді терең түсінуге және білімді орнықты меңгеруге кедергі
келтіреді, шығармашылық пен танымдық белсенділікті азайтып, әлеуметтік-эмоционалдық
деградацияға, эмоциялық интеллект пен эмпатияның төмендеуіне әкеледі.
Мұның алдын алу үшін ЖИ-мен жұмыс істеуде
ғылыми негізделген, жүйелі тәсіл қажет. Жасанды интеллект адам мүмкіндіктерін
кеңейтетін құрал ретінде қолданылуы тиіс, бірақ адамды алмастырушы ретінде
емес.
Бүгінге дейін ЖИ негізінде болашақ
мұғалімдердің сыни ойлауын дамытуға бағытталған зерттеулер болған жоқ.
Осы мәселені шешу үшін Астана халықаралық
университетінің ғалымдары гранттық қаржыландыруға ие болды. «Болашақ информатика мұғалімдерінің сыни ойлауын
ЖИ құралдары негізінде дамыту» жобасы Педагогикалық институттың
доценті, педагогика ғылымдарының кандидаты Дамекова Сәуле Қайроллақызының жетекшілігімен жүзеге
асады.
Жобаның мақсаты - болашақ информатика пәні
мұғалімдерінің сыни ойлауын дамытуға бағытталған білім беру модульдері мен ЖИ
симуляторларын әзірлеп, оларды университеттің оқу процесіне енгізу және олардың
тиімділігін бағалау.
Сонымен қатар, ЖИ негізінде инновациялық білім
беру симуляторын жасап шығару жоспарланған. Бұл құрал болашақ информатика
мұғалімдерінің сыни ойлау дағдыларын және мектепте осы дағдыны оқыту әдістерін
меңгеруін қамтамасыз етеді.
Жоба Нью-Йорк қаласындағы Колумбия
университетінің ғалымдарымен бірлесіп жүзеге асырылады. Бұл халықаралық
тәжірибені әдістемелік жүйеге енгізуге мүмкіндік береді. Жобаның нәтижелері
басқа елдердің білім беру бағдарламаларына да бейімделіп, енгізілуі мүмкін. Бұл
өзара тәжірибе алмасу мен халықаралық серіктестікке жол ашады.
Жобаның
нәтижелерін кең ауқымда қолдануға болады:
·
Білім беру
саласында: әзірленген білім беру модульдері мен ЖИ симуляторы
педагогикалық жоғары оқу орындарының бағдарламасына енгізілуі мүмкін.
·
Ғылымда:
жобаның нәтижелері білім беру технологиялары, педагогика және ЖИ саласындағы
ғылыми зерттеулерге негіз бола алады. Бұл саладағы зерттеулер жаңа алгоритмдер
мен әдістердің пайда болуына, ЖИ-дің білім беру саласындағы мүмкіндіктерінің
кеңеюіне, тиімді, қолжетімді және әділетті білім беру жүйелерінің құрылуына
алып келуі мүмкін.